Ένας από τους πρώτους μελετητές των τεχνικών της τηλεοπτικής πλύσης εγκεφάλου ήταν ο Θέοντορ Αντόρνο, μέλος της σχολής της Φρανκφούρτης και συνεργάτης στο <<Σχέδιο Ραδιόφωνο>>.
Ο Αντόρο συμφωνούσε στην ώθηση προς την κτηνώδη εξέλιξη της ανθρωπότητος μαζί με όλους αυτούς που σχετίζονταν με το δίκτυο της Σχολής της Φρανκφούρτης, όπου εξελίχθηκε η διεστραμμένη θεωρία για τη χρήση των κατάλληλων μηνυμάτων, μέσα όπως η τηλεόραση και το ραδιόφωνο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να οδηγηθούν οι άνθρωποι σε μια κατάσταση <<εξαναγκαστικής καθυστέρησης>>. Ένας ενήλικος θα μπορούσε να οδηγηθεί με τη βοήθεια των μαζικών μέσων, σε μια πρωτόγονη νηπιακή κατάσταση.
Στα 1938 σε μια αναφορά του ο Αντόρνο συγκρίνει την ικανότητα <<καθυστέρησης>> των υπαρχόντων μέσων. Αναγνωρίζει την επίδραση του ραδιοφώνου, τονίζει όμως πως η ηχητική κινηματογραφική ταινία είναι ένας ακόμη πιο ενισχυμένος παράγοντας καθυστέρησης. Με την εμφάνιση της τηλεόρασης, ο Αντόρνο στα 1944 αναγνωρίζει τη σύνθεση του ραδιοφώνου και του κινηματογράφου ως έναν παράγοντα δραστικής υπονόμευσης των αισθητικών θεμάτων. Η ισχύς του ελέγχου στα νέα μέσα θα καθορίσει και τον έλεγχο των αξιών στην κοινωνία, αφού η τηλεόραση δεν είναι παρά ενα μέσον ψυχολογικού ελέγχου, έγραψε στα 1956.
Σ’ ένα βιβλίο με τίτλο << η τηλεόραση και τα σχέδια της μαζικής κουλτούρας>> περιγράφει τις βελτιωμένες τεχνικές πλύσης εγκεφάλου που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από την τηλεόραση. Το βιβλίο αυτό είχε την πρόθεση να γίνει ένα <<βιβλίο μαγειρικής>> για τους ανθρώπους που συμμετείχαν στον προγραμματισμό. Για όλους εμάς που είμαστε θύματα της πλύσης εγκεφάλου παρέχει την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων στον προγραμματισμό.
Ο Αντόρνο αναφέρει πως κάθε τηλεοπτικός προγραμματισμός περιέχει ένα ανοιχτό μήνυμα, όπως καθορίζεται από την πλοκή, τους χαρακτήρες, κλπ. Και ένα κρυμμένο μήνυμα που είναι λιγότερο προτοφανές και έχει περιεχόμενο πλύσης εγκεφάλου. Το ανοιχτό μήνυμα (πλοκή) είναι ο μεταφορέας του υπονομευτικού περιεχομένου.
Το κρυμμένο μήνυμα λειτουργεί ως μέσον για τη σύγκρουση των αξιών. Η σύγκρουση αυτή δεν βγαίνει στην επιφάνεια αμέσως, αλλά μετά από δέκα έως είκοσι χρόνια, ως μια αλλαγή στη συμπεριφορά της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Για παράδειγμα, σε μια κωμωδία των πρώτων ετών της τηλεόρασης , η ηρωίδα, μια δασκάλα, αγωνίζεται εναντίον του διευθυντού. Η δασκάλα αυτή ζεί με πολύ χαμηλό μισθό. Το μήνυμα αυτό μεταδόθηκε σε μια περίοδο που η οικονομία κατέρρεε, για να εξελιχθεί στον κυνικό <<αντι-υλισμό>> και στην <<αντι-κουλτούρα>> του 1960.
Η τηλεόραση παρέχει την κοινωνική τάση και το άγχος μέσω των προτύπων και των εικόνων που παρουσιάζονται από ψυχοδυναμικά στερεότυπα.
Σε μια τηλεοπτική σειρά η ηρωίδα είναι ένα όμορφο κορίτσι που συγκρούεται με τον πατέρα του, έναν άνθρωπο ανόητο αλλά με καλές προθέσεις. Το κρυμμένο μήνυμα είναι η εικόνα ενός επιθετικού θυλυκού που κυριαρχεί αποτελεσματικά και χειρίζεται την αρσενική φιγούρα του πατέρα. Λίγα χρόνια αργότερα τα νεαρά κορίτσια θα μοιάζουν όλο και περισσότερο στην εικόνα αυτή της <<σκύλας-ηρωίδας>>, που θα αποτελέσει το πρότυπο του φεμινιστικού κινήματος του ’60 και του ’70.
Το μήνυμα μεταφέρεται μέσα από μια σειρά εικόνων που περιέχουν πρωτογενή και δευτερογενή χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, σε πολλές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές παρουσιάζονται καλλιτεχνικά ευαίσθητα και εκθηλυμένα αρσενικά, τα οποία ως συνήθως συγκρούονται με επιθετικά αρσενικά <<μπρατσωμένους τύπους>> όπως οι καουμποϊδες, που δεν είναι δημιουργικοί. Το κρυμμένο μήνυμα είναι πως ο <<δημιουργικός ομοφυλόφιλος>> θα βρεί μια <<σημαντική>> θέση στην κοινωνία. Τέτοιες εικόνες είναι διαδεδομένες στην ομοφυλόφιλη κοινωνία μας σε όλες τις δημιουργικές τέχνες.
πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΟΕ (Ιούλιος Βερν).
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου