Στάλινγκραντ: «Εδώ είναι η κόλαση επί της γης»

«Εδώ είναι η κόλαση επί της γης», έγραφαν στρατιώτες και αξιωματικοί της Βέρμαχτ για το Στάλινγκραντ. Τώρα, 70 χρόνια από τη νίκη στο Βόλγα, παρουσιάζουμε τμήματα από τα ημερολόγια των Γερμανών που έπεσαν στα χέρια των σοβιετικών στρατευμάτων.

Στον «λέβητα» του Στάλινγκραντ, όπως αποκαλείται από τους ρώσους ιστορικούς, «έβρασαν» 22 μεραρχίες και 22 ανεξάρτητα τμήματα της γερμανικής 6ης στρατιάς, καθώς και ένα μέρος της 4ης τεθωρακισμένης μεραρχίας. Συνολικά, ο αριθμός των στρατιωτικών ήταν 330 χιλιάδες. Ανάμεσα στα λάφυρα του σοβιετικού στρατού ήταν και το τεράστιο στρατιωτικό ταχυδρομείο του εχθρού, καθώς και ημερολόγια και άλλες σημειώσεις των αιχμαλωτισθέντων γερμανών στρατιωτικών. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού αυτού χρονολογείται από το Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 1942, καθώς και το πρώτο μισό του Ιανουαρίου του 1943.

Τα πιο ενδιαφέροντα γράμματα δημοσιεύτηκαν σε ένα μικρό βιβλίο με τον τίτλο «Η συντριβή των Γερμανών στο Στάλινγκραντ. Ομολογίες του εχθρού», το οποίο κυκλοφόρησε από τις Στρατιωτικές εκδόσεις της Εθνικής Επιτροπής Άμυνας της ΕΣΣΔ το 1944. Ο αριθμός αντιτύπων δεν αναγράφεται, έχει μέγεθος τσέπης και τυπώθηκε στο πιο απλό χαρτί εφημερίδας, γεγονός που έκανε δύσκολη τη μακρά διατήρησή του. Το βιβλίο έχει καταστεί βέβαια πάρα πολύ σπάνιο.

Ζωντανές μαρτυρίες

Τα γράμματα των γερμανών στρατιωτών και αξιωματικών διακρίνονται από ειλικρίνεια, την επιθυμία τους να μοιραστούν με τους δικούς τους τις εντυπώσεις και τα όσα ζούσαν, να μεταφέρουν την αλήθεια για τις μάχες στην περιοχή του Στάλινγκραντ και τις εκτιμήσεις τους για την ισχύ του Κόκκινου στρατού. Αυτά τα γράμματα και ημερολόγια αποτελούν ζωντανές και άμεσες αποδείξεις για τον πόλεμο που διεξήγαγαν στην πρώτη γραμμή αυτοί που βρίσκονταν στα χαρακώματα και στις οχυρώσεις από την απέναντι πλευρά.

«... Το Στάλινγκραντ είναι η κόλαση επί της γης, ένα Βερντέν, ένα κόκκινο Βερντέν, με νέα όπλα. Επιτιθέμεθα καθημερινά. Αν το πρωί καταφέρνουμε να καταλάβουμε 20 μέτρα, το βράδυ οι Ρώσοι μας γυρίζουν πίσω ...». Από το γράμμα του δεκανέα Βάλτερ Όπερμαν στον αδερφό του, στρατιωτικό ταχυδρομείο 44111, 18.11.1942.

«... Όταν φτάσαμε στο Στάλινγκραντ ήμασταν 140 άτομα, αλλά ως την 1η Σεπτεμβρίου, ύστερα από μάχες δύο εβδομάδων, μείναμε μόνο 16. Όλοι οι υπόλοιποι είτε σκοτώθηκαν, είτε τραυματίστηκαν. Δεν έχουμε ούτε έναν αξιωματικό και τη διοίκηση της μονάδας ανέλαβε αναγκαστικά ένας υπαξιωματικός. Εκκενώνονται καθημερινά από το Στάλινγκραντ στα μετόπισθεν περίπου χίλιοι τραυματίες ...». Από το γράμμα του οπλίτη Χένριχ Μάλχους στον δεκανέα Καρλ Βάιτσελ, στρ. ταχυδρ. 17189, 13.11.1942.

«... Εδώ είναι μια επίγεια κόλαση. Οι λόχοι μετρούν το πολύ 30 άτομα. Ποτέ δεν έχουμε ζήσει κάτι ανάλογο. Δυστυχώς, δεν μπορώ να σας γράψω τα πάντα. Αν η μοίρα το επιτρέψει, τότε κάποτε μπορεί να σας τα διηγηθώ. Το Στάλινγκραντ, είναι ένας τάφος για του γερμανούς στρατιώτες. Ο αριθμός των στρατιωτικών νεκροταφείων αυξάνεται ...». Από το γράμμα του παλαιότερου δεκανέα Γιόζεφ Τσίμαχ στους γονείς του, στρ. ταχυδρ. 27800, 20.11.1942.

«... 19 Νοεμβρίου. Αν χάσουμε αυτό τον πόλεμο, θα μας εκδικηθούν για όλα όσα κάναμε. Χιλιάδες Ρώσοι και Εβραίοι εκτελέστηκαν μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους στο Κίεβο και στο Χάρκοβο. Είναι απλά απίστευτο. Ακριβώς γι’ αυτό όμως πρέπει να κάνουμε κάθε προσπάθεια για να κερδίσουμε τον πόλεμο.

«... 6 Δεκεμβρίου. Ο καιρός όσο πάει και χειροτερεύει. Τα ρούχα παγώνουν πάνω στο κορμί. Τρεις μέρες δεν έχουμε φάει και δεν έχουμε κοιμηθεί. Ο Φριτς μου μεταφέρει μια συνομιλία που άκουσε: Οι στρατιώτες προτιμούν να λιποτακτήσουν ή να παραδοθούν ...». Από το ημερολόγιο του επιλοχία της στρατιωτικής αστυνομίας Χέλμουτ Μέχενμπουργκ.

«... Χθες λάβαμε βότκα. Εκείνη την ώρα κόβαμε ένα σκυλί και η βότκα εμφανίστηκε ακριβώς όταν έπρεπε. Χέτι, συνολικά έχω σφάξει τέσσερα σκυλιά αλλά οι σύντροφοί μου δεν μπορούν με τίποτα να χορτάσουν. Μια φορά πυροβόλησα μια καρακάξα και την έβρασα ...». Από το γράμμα του οπλίτη Ότο Ζέχτιγκ, 1ος λόχος του 1ου τάγματος, του 227ου συντάγματος πεζικού της 100ης μεραρχίας ελαφρού πεζικού, στη Χέτι Καμίνσκι, στρ. ταχυδρ. 10521 B, 29.12.1942.

«... 5 Ιανουαρίου. Η μεραρχία μας έχει ένα νεκροταφείο στο Στάλινγκραντ, όπου είναι θαμμένα πάνω από χίλια άτομα. Είναι αν μη τι άλλο φρικτό. Οι άνθρωποι που στέλνονται τώρα από τα τμήματα μεταφορών στο πεζικό, μπορούν να θεωρηθούν καταδικασμένοι σε θάνατο.

«... 15 Ιανουαρίου. Έξοδος από τον αποκλεισμό δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει. Από καιρό σε καιρό σκάνε γύρω μας οβίδες ...». Από το ημερολόγιο του αξιωματικού Φ.Π., 8ος όρχος πολυβολητών του 212ου συντάγματος.

«... Πόσο υπέροχα θα μπορούσαμε να ζούμε, αν δεν υπήρχε αυτός ο καταραμένος πόλεμος! Αλλά τώρα είμαστε αναγκασμένοι να περιπλανόμαστε σε αυτή την απαίσια Ρωσία, και για ποιο λόγο; Όταν το σκέφτομαι, μου έρχεται να ουρλιάξω από τη λύπη και την οργή ...». Από το γράμμα του παλαιότερου δεκανέα Άρνο Μπέετς, 87ο σύνταγμα πυροβολικού της 113ης μεραρχίας πεζικού, στην αρραβωνιαστικιά του, στρ. ταχυδρ. 28329 D, 29.12.1942.

«... 15 Ιανουαρίου ... Στο τάγμα μας, μόνο τις τελευταίες δυο ημέρες, χάσαμε νεκρούς, τραυματίες και από κρυοπαγήματα 60 άντρες, πάνω από 30 το έσκασαν, πυρομαχικά είχαν μείνει μόνο ως το βράδυ, οι στρατιώτες επί τρεις ημέρες δεν είχαν φάει απολύτως τίποτα, σε πολλούς από αυτούς είχαν παγώσει τα πόδια. Ενώπιόν μας πλανιόταν το ερώτημα: Τι κάνουμε; Στις 10 Ιανουαρίου το πρωί διαβάσαμε το φυλλάδιο στο οποίο υπήρχε το τελεσίγραφο. Αυτό, δεν μπορούσε να μην επηρεάσει την απόφασή μας. Αποφασίσαμε να παραδοθούμε προκειμένου να σώσουμε τη ζωή των στρατιωτών μας ...». Από τις μαρτυρίες του αιχμάλωτου λοχαγού Κουρτ Μάντελχεμ, 2ο τάγμα του 518ου συντάγματος της 295ης μεραρχίας πεζικού, και του υπασπιστή του ανθυπολοχαγού Καρλ Γκότσαλτ, 15.01.1943.

«... Διάβασα το τελεσίγραφο και με κυρίευσε έντονο μίσος για τους στρατηγούς μας. Φαίνεται αυτοί είχαν αποφασίσει οριστικά να μας θάψουν σε αυτό το διαβολεμένο μέρος. Ας πολεμήσουν οι ίδιοι, στρατηγοί και αξιωματικοί. Εγώ, αρκετά. Μπούχτισα από τον πόλεμο ως εκεί που δεν παίρνει... ». Από τις μαρτυρίες του αιχμάλωτου δεκανέα Γιόζεφ Σβαρτς, 10ος λόχος του 131ου συντάγματος πεζικού της 44ης μεραρχίας πεζικού, 02.01.1943.

πηγή