Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014

Ὁ μύθος ὡς τροφή.


Οι λαοί τρέφονται περισσότερο με το μύθο παρά με το ψωμί. Γι’ αυτό οι πολιτικοί πάσης χώρας και πάσης εποχής προσφέρουν στους λαούς τους παραμύθια, με τιμητική εξαίρεση τον Τσώρτσιλλ που όταν έγινε πρωθυπουργός (10 Μαΐου 1939) είπε στους Βρεταννούς τα ακόλουθα πειστικά: «Το μόνο που είμαι σε θέση να προσφέρω είναι αίμα, εργασία, δάκρυα και ιδρώτα»!



Επειδή ο τωρινός Έλληνας απεχθάνεται την ιδρωμένη φανέλλα, όπως ο αρχαίος Συβαρίτης, ο Σμυνδιρίδης, για τον οποίο έγραψα άλλη φορά, σκέ­φθηκα ότι πρέπει κι εγώ να συμβάλω στο έργο των πολιτικών και να τους δώσω κάποιο στοιχείο καρπο­φόρας μυθολογίας. Γι’ αυτό θα αναφερθώ στον μυθι­κό βασιλιά και μάντι της Δήλου, τον Άνιο. Κατά τη λατινική μυθολογική παράδοση (η ελληνική έχει άλλη εκδοχή) ο εν λόγω Άνιος, γυιός του Αινεία και της Λαβινίας, καταγόταν από την Εύβοια και από εκεί μετακομίσθηκε στη Δήλο, όπου νυμφεύθηκε την Δωρίππη, την οποία αγόρασε από τους πειρατές έναντι ενός ίππου! Με την Δωρίππη ο Άνιος απέκτησε τρεις θυγατέρες, τις Οινοτρόπους.

Τι ήσαν και τι έκαναν αυτές; Έκαναν αυτό που χρει­αζόμαστε σήμερα, ώστε να μην έχουμε ανάγκη ούτε την Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι εν λόγω κυρίες παρείχαν αφθονίαν τροφών και καρπών εις πάντα προσορμιζόμενο στη Δήλο χωρίς καμμιά -ναι καμμιά- καλλιέργεια της γης!

Με αυτές τις αμόχθως και αφθόνως παρεχόμενες τροφές υποσχέθηκε ο Άνιος ότι θα τρέφει επί εννέα χρόνια τους εκστρατεύσαντες εναντίον της Τροίας. Διότι, καθώς ήταν σπουδαίος μάντις, ήξερε ότι ο Τρωι­κός πόλεμος θα διαρκούσε δέκα χρόνια. Γυιοί του Ανίου ήσαν ο Άνδρος και ο Μύκονος που έδωσαν τ’ όνομά τους στα πασίγνωστα νησιά. Και τα δύο βρήκαν τας Οινοτρόπους στον… τουρισμό!

Σκέπτομαι, λοιπόν, τι καλά που θα ’τανε να ’χαμε έναν Άνιο με τρεις μοσχοθυγατέρες που χωρίς να χρειάζεται να πεταχθούμε ως τα κάποια Σούπερ-Μάρκετ να μας προσφέρουν και «του πουλιού το γάλα» και άλλα «χάδια της κοιλιάς», όπως έχει γράψει ο αοίδιμος Παπαδιαμάντης!

Οι αρχαίοι, που κάποιος σοφός πανεπιστημιακός είπε ότι κάνουν κακό, όταν διδάσκονται στα σχολεία, μας είχαν μάθει το «μόχθου χωρίς οὐδέν εὐτυχεῖ». Δη­λαδή, χωρίς να μοχθήσεις, τίποτε δεν θα μπορέσεις να πετύχεις. Ωστόσο, εμείς από άνοια δώσαμε πίστη στον Άνιο αρχικά της ΕΟΚ και μετά της Ε.Ε. και νομίσαμε πως γυρίσαμε στον Χρυσούν Αιώνα του Ησιόδου. Αλλά μιας και φθάσαμε στον μεγάλο Βοιωτό, είναι καλό να θυμηθούμε (και η νεολαία μας να το διαβάσει) το περί­φημο έργο του «Έργα και ημέραι». Είναι έπος διδακτι­κό που περιέχει συμβουλές προς τον αδελφό του, τον Πέρση, που τον προτρέπει να σκύψει στη γη και να εργασθεί και όχι με δίκες να προσπαθεί να σφετερισθεί την περιουσία του ποιητή. Τότε βρίσκει την ευκαιρία ο Ησίοδος να γράψει τη θεραπευτική για κάθε οικονομι­κή νόσο συμβουλή: «Ἔργον δ’ οὐδέν ὄνειδος, ἀεργίη δέ τ’ ὄνειδος» (στ. 311). Καμμιά δουλειά δεν είναι ντρο­πή. Η αεργία είναι ντροπή.

Με τα παραπάνω θέλω να πω ότι είναι καιρός να πά­ψουμε να τρεφόμαστε με τα καινούργια παραμύθια, που ιδεάλισαν την τεμπελιά, και να στραφούμε σε κάποια λό­για παλιά αλλά σοφά. Ο άλλος μεγάλος Βοιωτός, ο Πλούταρχος ο Χαιρωνεύς έλεγε: «Φύσεως μέν ἀρετήν διαφθείρει ραθυμία, φαυλότητα δέ ἐπανορθοῖ διδαχή» (Την φυσική αρετή καταστρέφει η οκνηρία, ενώ τη φαυ­λότητα διορθώνει η διδασκαλία). Αλλά για ποιά διδασκαλία μπορούμε σήμερα να μιλάμε, όταν η κυριαρχούσα στην παιδεία μας αντίληψη είναι η αρχή της «ήσσονος προσπαθείας», καθότι κανείς δεν πέθανε από την υπερ­βολική ανάπαυση; Κι ακόμη: Αν σου έλθει διάθεση να δουλέψεις, ξάπλωσε να σου… περάσει!

Συχνά στο παρελθόν είχα γράψει ότι «το ταμάχι θα μας φάει». Ταμάχι στη λαϊκή γλώσσα σημαίνει απλη­στία, πλεονεξία. Με αυτά που είχαμε πριν από χρόνια μπορούσαμε να ζήσουμε και να καλοζήσουμε, αν βά­ζαμε στις ορέξεις μας σουρντίνα. Και για να επανέλθουμε στον μύθο: Την πάθαμε σαν την «ταμαχιάρα» γυναίκα του Αισώπου. Η εν λόγω γυνή είχε μια κότα στρουμπουλή που της έκανε καθημερινά ένα αυγό (δεν ενθυμούμαι αν ήταν χρυσό). Αλλά η άπληστη γυ­νή, σκεπτόμενη πονηρά, πολυτάιζε την κότα της, για να της κάνει δύο αυγά. Η κότα όμως πάχυνε πολύ και δεν μπορούσε να ωοτοκεί.

Σήμερα τα δέντρα μας είναι γεμάτα καρπούς αλλά λόγω παχύνσεως αδυνατούμε να τους δρέψουμε. Έτσι αφήνουμε το έργο αυτό στους αδύνατους Ινδούς και Πακιστανούς που διευθύνονται από… Αλβανούς!

Σαράντος Καργάκος


πηγή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου